Wajah Allah??????????????????

1. 'Wajah' Allah Sebagaimana Yang Difahami oleh Mazhab Khalifah:

Ibn Khuzaiman dalam karyanya bertajuk "Tawhid" menulis pada halaman 10:

"Bab mengenai wajah Allah, yang Dia telah menerangkan dalam kitabNya seperti ayat berikut:

"Dan tetap kekal Wajah Tuhanmu yang mempunyai kebesaran dan kemuliaan."(Al-Rahman: 27)

"Tiap-tiap sesuatu pasti binasa, kecuali Wajah Allah." (al-Qasas: 88)

Oleh yang demikian, Ibn Khuzaimah mencari keterangan lain dalam al-Qur'an dan berkata:

"Maka Allah telah menjelaskan bahawa Dia mempunyai wajah, telah menerangkan Ia mempunyai kebesaran dan kemuliaan, dan telah menyatakan bahawa wajahNya akan kekal selama-lamanya dan tidak akan binasa….."

Dalam kesimpulannya beliau menambah:

"Apabila Allah telah mengesahkan diriNya (mempunyai wajah) , maka kami juga mengesahkannya, tetapi WajahNya tidak sama seperti wajah makhluk-makhlukNya."

Dalam bab kesebelas kitab yang sama, Ibn Khuzaimah memetik 14 hadith daripada Nabi SAWAW di mana perkataan 'wajah' telah disebutkan, dan beliau telah membuat dakwaan tersebut berasaskan hadith-hadith itu. Sebagai contoh, apabila Nabi SAWAW berdoa dan berkata:

"Aku memohon perlindungan dengan WajahMu yang Mulia…."

Ibn Khuzaimah mendakwa perkataan wajah yang dimaksudkan oleh Nabi SAWAW merujuk kepada wajah dalam maknanya yang literal. Dalam perkataan lain, beliau mendakwa 'wajah' adalah sebahagian daripada anggota yang ada pada tubuh Tuhan sama seperti manusia atau juga haiwan.

Sekarang, marilah kita mengkaji apa yang Ahlul Bait AS maksudkan dalam hadith-hadtih mereka:

2. 'Wajah' - menurut penjelasan Ahlul Bait AS:

Sebagai satu penjelasan, marilah kita mengkaji satu hadith daripada Amirul Mu'minin Ali bin Abi Talib AS, di mana beliau AS telah menunjukkan kaedah untuk memahami ayat-ayat Qur'an khususnya yang berkaitan dengan sifat-sifat Tuhan.

Seseorang merujuk kepada Ali bin Abi Talib AS dengan memetik beberapa ayat Qur'an bagi mengemukakan kemusykilan-kemusykilannya. Di antaranya ialah kami memilih dua ayat berikut:

Maksud secara literal dua ayat berikut:

a) "(Dan pada Hari Pembalasan) Tuhanmu akan datang, dan malaikat berbaris-baris…" (Al-Fajr: 22)

b) "Yang mereka nanti-nantikan tidak lain hanyalah kedatangan malaikat kepada mereka atau kedatangan Tuhanmu atau kedatangan beberapa ayat Tuhanmu.."(Al-An'am: 158)

Kemusykilan yang dikemukakan sama ada Allah SWT akan muncul pada Hari Pembalasan sebagaimana yang dinyatakan dalam ayat-ayat ini. Imam Ali AS menerangkan:

"Apabila Allah Yang Maha Mulia mewahyukan ayat-ayat ini, maka ia adalah sesuatu yang benar kecuali kedatanganNya tidaklah sama dengan makhluk-makhlukNya. Aku telah menasihatkan kamu sebelum ini bahawa sebahagian daripada ayat-ayat Qur'an tidak dapat diambil maknanya secara literal sebaliknya kamu hendaklah memahaminya secara metapora.

"Kata-kata Allah tidak sama dengan kata-kata manusia, dan perbuatanNya tidak sama dengan perbuatan manusia.

Bagi menjelaskan perkara ini, saya akan memberikan kamu contoh-contoh daripada Qur'an supaya Insya Allah, kamu akan memahami Qur'an dengan cara yang betul. Qur'an menjelaskan Nabi Ibrahim AS berkata:

"Aku akan pergi menghadapTuhanku. Sesungguhnya Dia akan memberi petunjuk kepadaku." (al-Saffat: 99).

"Di sini, 'pergi menghadap Tuhanku' tidak bermaksud berjalan dan kemudian bertemu Dia. Tetapi ia bermaksud pasrah kepadaNya dengan bersungguh-sungguh dengan cara beribadat untuk mendekatkan diri kepadaNya. Tidaklah kita dapat melihat perbezaannya antara makna literal dan makna sebenar yang disampaikan secara metapora? Sekali lagi, (kami) kemukakan lagi contoh-contoh ayat yang mengandungi ayat-ayat seperti gaya bahasa di atas dan perhatikan maksud sebenarnya:

a) "Dia menurunkan kamu lapan ekor yang berpasangan dari binatang ternak." (al-Zumar: 6)

b) " Dan turunkan kepada kamu besi, yang mempunyai daya kekuatan yang hebat…"(al-Hadid: 25)

Nah, jika kita bergantung kepada makna literal, adakah anda akan mengatakan bahawa lapan ekor haiwan dan besi itu diturunkan oleh Allah SWT dari langit tetapi makna demikian bukanlah yang dimaksudkan oleh ayat-ayat tersebut. Perkataan-perkataan tersebut sebenarnya bermaksud 'Kami (Allah SWT) ciptakan' atau 'Dia jadikan.' (Sila lihat Tawhid oleh S. Saduq, hlm. 265)

Ali bin Abi Talib AS telah mengajarkan kepada kita dua kaedah asas untuk memahami Sifat-Sifat Allah SWT:

Pertama, perbuatan Allah SWT tidak boleh disamakan dengan perbuatan manusia. Apabila Allah SWT menerangkan dalam al-Qur'an dengan firmanNya:

"Allah telah mendengar…"(Mujadilah: 1) Maka ia tidak boleh disamakan dengan pendengaran manusia, binatang atau makhluk-makhluk lain. Kita (manusia) mendengar dengan bantuan alat pendengaran (telinga). Pendengaran oleh Allah SWT tidak membawa maksud sedemikian.

Allah dalam al-Qur'an menerangkan:

"….."Aku menjadikan dengan tanganKu" (Sad: 75)

Manusia mungkin juga mampu membuat benda-benda dengan tangannya. Tetapi kedua-duanya mempunyai maksud yang berbeza. Allah SWT tidak mempunyai alat anggota malahan tidak memerlukan alat anggota tubuh badan untuk menjadikan sesuatu. Allah SWT telah mewahyukan kepada Nabi Musa AS:

"Janganlah kamu berdua khuwatir! Sesungguhnya Aku bersama kamu berdua, Aku mendengar dan Aku melihat" (Taha: 46)

Bersama-sama berada dengan seseorang mempunyai maksud yang berbeza dengan apa yang lazim kita fahami dalam kenyataan kita sebagai manusia. Apabila Allah SWT 'dekat' dengan seseorang, ia tidak merujuk kepada dekat secara fizikal atau dalam jarak yang hampir di antara yang mendekat dan didekati.

Kedua, Amirul Mu'minin Ali bin Abi Talib AS, berkata, amatlah mustahak memahami makna literal dan metapora dalam penggunaan bahasa al-Qur'an sebelum seseorang itu melakukan penafsiran atau huraian tentang al-Qur'an. Beliau AS mengambil dua contoh ayat al-Qur'an untuk menjelaskan perkara itu.

Hakikatnya, apabila kita duduk dan membaca sastera atau karya klasik dalam bahasa apa pun, kita dikehendaki untuk benar-benar fasih dalam bahasa tersebut, penggunaan perkataan dan sebagainya. Berasaskan prinsip asas tersebut, marilah kita mengkaji bagaimana mazhab Ahlul Bait AS menjelaskan maksud perkataan 'wajah' Allah SWT.

Abu Hamzah berkata:

"Aku bertanya Imam Muhammad al-Baqir AS tentang maksud ayat berikut:

"Setiap sesuatu akan binasa kecuali Wajh Allah."

Imam AS menjawab:

"Adakah mereka menyangka Allah mempunyai rupa wajah dan setiap orang akan binasa kecuali rupa WajahNya? Maha Suci Allah daripada mempunyai rupa wajah! Maksud sebenar ayat tersebut ialah setiap sesuatu akan binasa kecuali agama Allah, iaitu arah dan jalan yang menuju Allah."

Dalam riwayat yang lain daripada Imam Ja'far al-Sadiq AS, ayat ini dihuraikan lebih lanjut:

"Setiap sesuatu akan binasa kecuali anutan jalan yang lurus."

Kedua-dua huraian itu membawa makna yang sama, iaitu jalan yang lurus atau agama Allah SWT (Islam). Inilah maksud sebenar istilah "Wajah Allah" yang telah diterangkan oleh Ahlul Bait AS.

Marilah kita melihat makna 'Wajh' dalam Bahasa Arab selain daripada makna literal yang sering digunakan dalam percakapan harian.

1. Wajh bermakna "permulaan" atau "bahagian paling awal" sebagaimana yang digunakan dalam frasa "Wajhun-Nahar" iaitu permulaan pagi.

2. Wajh bermakna "kebenaran hakiki atau hakikat sebenar sesuatu perkara itu" sebagaimana mereka berkata dalam Bahasa Arab; Asaba Wajhal Masa'lah yang bermaksud Dia datang dengan hakiki sebenar perkara itu.

3. Wajh bermakna "arah, tujuan" seperti: Ittajahat Tijarah" bermaksud dia datang dengan tujuan untuk berniaga.

Makna-makna ini telah disahihkan oleh tokoh-tokoh ilmuan moden seperti pengarang kitab 'Mu'jamu Al-Faazil Quran al-Karim", yang dicetak di Mesir pada tahun 1390H.

Walaupun istilah 'Wajh' mempunyai makna yang lebih luas, namun mazhab khalifah tidak mempunyai alasan yang kuat untuk memilih makna bahawa Allah mempunyai anggota seperti manusia. Amatlah jelas mereka ini telah dipengaruhi oleh cerita-cerita Israiliyyat sesat Yahudi dan riwayat-riwayat yang diambil daripada sahabat-sahabat seperti Abu Hurairah.

Dalam perbincangan yang ringkas tadi, kita menyedari bahawa kedua-dua mazhab itu mempunyai pandangan yang berbeza tentang Allah. Mazhab yang pertama (mazhab khalifah) percaya kepada doktrin anthropomorphisme, yang membayangkan Allah seperti kita manusia atau makhluk lain yang mempunyai anggota tangan, kaki dan sendi-sendi. Mazhab yang satu lagi (mazhab Ahlul Bait AS) percaya kepada wujud Allah SWT tidak menyamai makhlukNya.

Terdapat ayat-ayat Qur'an yang memerlukan pedoman suci untuk memahaminya dan pedoman itu datangnya daripada Nabi SAWAW dan Ahlul Baitnya yang suci. Allah berfirman:

"Di antara (isi)Nya ada ayat-ayat yang muhkamaat itulah pokok isi al-Qur'an dan yang lain (ayat-ayat) mutasyaabihat. Adapun orang-orang yang dalam hatinya condong kepada kesesatan, maka mereka mengikuti ayat-ayat yang mutasyabihaat daripadanya untuk menimbulkan fitnah dan untuk mencari-cari ta'wilnya padahal tidak ada orang yang mengetahui ta'wilnya melainkan Allah…" (Ali Imran: 7)

Allah SWT telah mengamanahkan NabiNya SAWAW dengan tugas untuk menyampaikan maksud al-Qur'an:

"Dan Kami turunkan kepadamu Al-Qur'an agar kamu menerangkan kepada umat manusia apa yang telah diturunkan kepada mereka dan supaya mereka memikirkan." (Al-Nahl: 44)

Dan Nabi SAWAW telah mengajarkan ilmunya kepada Ali bin Abi Talib AS yang mencatatkan dan menghafalnya dengan penuh keimanan. Selepas kewafatan Nabi SAWAW, umat Islam merujuk kepada Ali AS apabila ditimpa masalah dalam hal memahami al-Qur'an dan beliau AS sering memberikan jawapan yang memuaskan. Ilmu pengetahuan Ahlul Bait AS adalah anugerah daripada Allah SWT. Ia tidak bergantung kepada pendapat peribadi atau tafsiran ulama yang dipengaruhi oleh aliran pemikiran bukan Islam.